Gespiegeld of omgekeerd inzamelen heeft als basisgedachte dat de waardevolle grondstoffen aan huis worden opgehaald, en het restafval door de inwoners wordt weggebracht. In feite is het ‘omgekeerd’ van hoe de inzameling van afval in Nederland van oudsher is opgezet. Restafval wordt veelal aan huis ingezameld en voor waardevolle stromen als glas, papier en kunststoffen is vaak een brengvoorziening.
In verschillende delen van Nederland lopen op dit moment proeven met omgekeerd inzamelen. Ook Circulus-Berkel ziet mogelijkheden voor dit model, maar ook heel duidelijk de beperkingen die de invoering in de weg staan. Samen met gemeenten verkent Circulus-Berkel de mogelijkheden voor maatwerk op lokaal niveau. In de gemeente Bronckhorst is bijvoorbeeld als eerste stap de inzamelfrequentie van restafval verlaagd naar vierwekelijks en zijn ondergrondse containers als brengvoorziening voor restafval ingericht. In andere gemeenten wordt ook naar vormen van gespiegelde inzameling gekeken en via proeven onderzocht.
De inzamelproef waarmee met één tas boeken, elektrische apparaten, speelgoed en textiel aangeboden konden worden is zo’n groot succes dat introductie in de hele regio van de BEST-tas als business case uitgewerkt wordt. In het voorjaar van 2014 liep de proef bij ongeveer vierduizend huishoudens verdeeld over vier gemeenten. De deelnemers waren in grote meerderheid tevreden met de BEST-tas als inzamelmiddel. Het hergebruik van de producten en het ingezamelde materiaal nam toe.
De BEST-tas is een uitstekend voorbeeld van beter behoud van grondstoffen en van het regionaal stimuleren van de werkgelegenheid. Voor een definitieve invoering van de BEST-tas is vanuit kostenefficiëntie wel duidelijk geworden dat dit grootschalig moet plaatsvinden. Dan is het mogelijk om in de regio een sorteercentrum voor de BEST-tas in te richten. Het streven is om na de zomer van 2015 de BEST-tas in alle gemeenten in te voeren waarbij gebruik wordt gemaakt van lokale netwerken.
In 2013 werd als onderdeel van een landelijke proef in Apeldoorn, Bronckhorst, Deventer en Zutphen een pilot gehouden met het gescheiden inzamelen van drankkartonnen verpakkingen. Daaruit kwam dat het gescheiden houden van zuivel- en sappakken altijd een beter milieurendement oplevert. Pas vrij laat in 2014 werd bekend wat de voorwaarden en vergoeding zal zijn die gemeenten ontvangen voor de ingezamelde drankenkartons. Daarom konden we pas vanaf november beginnen met de voorbereidingen in logistiek, inzamelmiddelen en communicatie. In de aanbesteding die we in 2014 uitschreven voor de sortering van kunststof verpakkingen, hebben we vooruitlopend op de invoering al de sortering van drankenkartons als optie meegenomen.
Alle gemeenten in de regio gaan in 2015 drankenkartons inzamelen. Wanneer en op welke manier verschilt per gemeente. In Apeldoorn, Bronckhorst, Doesburg, Lochem en Epe kunnen de drankpakken bij de kunststof verpakkingen. In de loop van 2015 zal ook blik aan deze stroom wordt toegevoegd. Brummen, Deventer en Zutphen hebben al aparte inzamelstructuren voor drankenkartons.
Jaarlijks worden tien tot vijftien grote evenementen in de regio gehouden. Samen met de organisator kijken wij hoe de afvalstromen het meest efficiënt ingezameld kunnen worden. In 2014 organiseerden we bijvoorbeeld de afvaleilanden op de wandelvierdaagse van Apeldoorn. Gezien het evenement lag het accent sterk op kunststof. Op de boekenbeurs in Deventer zijn kleine milieustraatjes ingericht met extra papiercontainers. Voor evenementen is aangepaste communicatie beschikbaar.
Bij de meeste evenementen realiseren we nu al meer dan 70 procent aan afvalscheiding. De wandelvierdaagse en Koningsdag in Apeldoorn kwamen in 2014 zelfs al boven 80 procent uit.
Grondstoffen scheiden kan op school net zo als thuis, en vice versa. Dat is de gedachte achter CleanWise. Scholen krijgen dezelfde inzamelmiddelen als thuis en daarnaast ook een educatief programma dat De Ulebelt heeft ontwikkeld. Een website levert alle informatie over CleanWise, voor zowel de ouders als de kinderen. In Deventer is het een succes. De belangstelling is groot voor het project dat in nauwe samenwerking met Cambio is gestart. 28 van de 49 basisscholen doen mee. De scholen zijn opgenomen in de reguliere inzamelroutes en scheiden glas, zuivel- en sappakken, papier en karton en kunststof verpakkingsafval. In 2015 zal Doesburg en de gemeente Lochem CleanWise op basisscholen gaan invoeren. In Deventer gaan we ons actief inzetten om het aantal scholen dat meedoet uit te breiden.
Handmatig als het kan, machinaal als het moet. Dat is waar het straatvegersproject voor staat. Het vegen op straat is de afgelopen jaren sterk gemechaniseerd. In Apeldoorn is het project van het leerwerkbedrijf en Circulus-Berkel waarmee werkzoekenden de bezems oppakken een succes. Werkzoekenden worden geactiveerd, de binnenstad is schoon en het vegen en scheiden van afval zet inwoners aan dat gedrag te volgen.
Met handkarren loopt de veegploeg door het centrum. Ze zorgen dat het gebied zwerfvuilvrij is en dat de prullenpakken leeg zijn. Op de speciale handkarren zijn naast het reguliere veegmaterieel, drie compartimenten te vinden voor de gescheiden inzameling van papier, plastic en restafval. Ook afval uit de buitenruimte wordt dus gescheiden.
Mensen met een lastige persoonlijke situatie bieden we de mogelijkheid om arbeid te verrichten waarbij tegelijk hulpverlening actief is. Voor mensen met een verslavingsproblematiek bestaan in Deventer en Apeldoorn sinds 2013 zogeheten ‘Cleanteams’. Deze groepen houden bepaalde straten en terreinen schoon van zwerfafval. De ervaring leert dat het werk een stabiele basis biedt van waaruit ze hun persoonlijke problemen kunnen aanpakken.
Voor veelplegers is een ander Cleanteam dat in het buitengebied van Deventer met uiteenlopende onderhoudswerkzaamheden een positieve bijdrage levert aan de leefomgeving. Een zeer succesvol project omdat gemiddeld 85 procent niet terugvalt in oud gedrag.
Mensen met een ‘dubbeldiagnose’, die naast een verslaving ook te kampen hebben met een psych(iatr)ische beperking, zijn gebaat bij een meer beschermde werkplek. Bij Cambio kunnen zij terecht in de zogenoemde recyclestraat, waar ze fietsen demonteren en onderdelen voor hergebruik selecteren en klaarleggen.